Het komt heus wel goed met die brexitonderhandelingen

Gepubliceerd in De Morgen

Bijna een jaar na het Britse referendum starten vandaag de onderhandelingen over Brexit. Die zijn van groot belang voor ons land, aangezien Groot-Brittannië goed is voor 8,8% van onze goederenexport, ter waarde van 31 miljard euro, waarvan ongeveer 90% uit Vlaanderen afkomstig is.

Hoe groot de obstakels ook zijn om tegen 31 maart 2019 tot een akkoord te komen, wanneer het VK er automatisch uitgaat, enig optimisme is toch wel op zijn plaats is. Niet enkel omdat de EU-lidstaten net zoals het VK belang bij een vriendschappelijke Brexit hebben, maar ook omdat de verschillende bouwstenen voor een compromis klaarliggen.

Vooreerst moet er een akkoord komen over de uittrede uit de organisatie. Dat moet lukken. Zowel de Britse regering als de Europese regeringen maakten al duidelijk dat ze bereid zijn alle Britten die in de EU wonen alsook alle EU-burgers die momenteel in Groot-Brittannië wonen de garantie te geven dat er kunnen blijven wonen. Enkel de randvoorwaarden dienen hier nog te worden uitgewerkt.

Het tweede grote luik van de exit-onderhandelingen is de zogenaamde “exit-rekening”. Ondanks alle drama, maakte de Britse regering al duidelijk dat ze bereid is om te onderhandelen over “mogelijke rechten en verplichtingen”, al vindt ze een geschat bedrag van 100 miljard bruto sowieso te hoog. Zoals steeds komt er bij gesjacher over geld op Europees niveau wel een compromis uit de bus.

Heel wat moeilijker zal het zijn om in minder dan twee jaar een akkoord te vinden over de toekomstige handelsstatus van het VK. Zullen Britse bedrijven nog steeds hun (vaak financiële) diensten kunnen aanbieden op het Europese vasteland wanneer de Britse regelgeving te veel begint af te wijken? Behoudt de Noord-Europese maakindustrie ongebreidelde toegang tot de grote Britse consumentenmarkt indien de EU Britse banken het leven zuur maakt? Tussen Zwitserland en de EU heeft men sector per sector onderhandeld om uit te maken hoeveel toegang wordt verleend en onder welke voorwaarden. Veel andere manieren om het te doen zijn er niet.

Sommigen wensen dat Groot-Brittannië ook lid zou zijn van een gemeenschappelijke douane-unie samen met de EU, maar dat zou betekenen dat de trotse handelsnatie als niet-EU lid een beetje zoals Turkije haar handelsbeleid zou blijven outsourcen naar diezelfde EU, evenwel met minder invloed dan vandaag.

Het kostte een achttal jaar om tot bilaterale sectorale akkoorden tussen Zwitserland en de EU te komen, dus een transitieperiode is nu ook nodig. Naar verluidt overweegt de Europese Commissie om het Verenigd Koninkrijk in de tussentijd de status van Noorwegen aan te bieden. Dat zou betekenen dat het VK de volledige toegang tot de Europese markt behoudt, evenwel op voorwaarde dat het alle Europese regels automatisch overneemt zonder er over te kunnen stemmen. Als langetermijn-oplossing is dit natuurlijk ondenkbaar maar als tijdelijke overgangsoplossing wordt het door de Britse regering niet uitgesloten.

Net zoals Noorwegen zouden de Britten dan wel de mogelijkheid hebben om de implementatie van EU-regels uit te stellen. Wel dienen ze de Europese rechtspraak te aanvaarden, wat een gevoelige toegeving is waarbij de EU echter als tegenprestatie kan toelaten aan de Briten om het vrij personenverkeer te beperken, zoals Liechtenstein dat ook kan. Wanneer dat allemaal lukt, zal Groot-Brittannië niet langer een misnoegde huurder zijn, maar een goede buur.