Wednesday, May 18, 2005

Het liberale antwoord


De crisis over Brussel-Halle-Vilvoorde heeft de VLD geen goed gedaan. Onterecht wordt de schuld voor het niet-splitsen soms eenzijdig bij de VLD gelegd. De gehele Vlaamse politieke klasse heeft een verantwoordelijkheid hierin, wegens tactische fouten die voldoende zijn geanalyseerd, als er door separatisten al moet getreurd worden om de niet-splitsing.

Want zoals ik stelde in mijn vorige post (“waar het echt over gaat”), gaat de hele heisa rond BHV niet zozeer over BHV, maar wel over de Belgische confederatie tussen Vlamingen en Franstaligen. En in dat verband hebben de Franstaligen wellicht een pyrrhusoverwinning behaald.

Indien men mag verwachten dat een partij wint als ze in de oppositie zit, betekent dit dat de volgende regering in 2007 een tripartite wordt, en dan zal de PS de VLD niet meer kunnen bedreigen met uitsluiting uit de regering ten voordele van CD&V. De Franstaligen zullen dan wellicht inzien dat de enige manier om de communautaire druk te verminderen is om toe te geven dat BHV in een totaalpakket wordt behandeld, waarna een zesde staatshervorming kan volgen.

Algemeen wordt ook verwacht dat de Franstaligen zich soepeler zullen opstellen voor de komende sociaal-economische discussies. Ze zijn zich ervan bewust dat ze nu ook wel eens zullen moeten toegeven aan de Vlamingen. Bovendien rijpt in het zuiden van het land meer en meer de idee dat de Franstaligen de economische recepten van de Vlamingen toch eens zouden moeten overwegen, aangezien de Vlamingen het toch ook economisch beter doen. Dat was althans de mening van een Luikse prof van PS-signatuur. De VLD zou dit moeten uitbuiten door op haar komend congres niet zomaar voor de ‘fair tax’ te gaan, maar wel resoluut voor de ‘flat tax’, het symbool van een liberaal economisch model, een model als enig alternatief voor het huidige Belgische model, waarvan iedereen weet dat het er moet komen.

Dat de VLD het moeilijk heeft, zal wel aan bepaalde tactische fouten liggen van sommigen, maar is nog veel meer te wijten aan het feit dat de VLD in de regering zit. Macht corrumpeert de ideeën. Zij die daarom nu de liberale politici alle zonden van Israël toedichten, beseffen niet dat iedereen in dezelfde positie min of meer hetzelfde zou hebben gedaan. Kritiek geven op politici is belangrijk, maar de macht van het systeem mag men niet onderschatten. Principes vallen bijzonder moeilijk te handhaven eens men aan de macht komt. Guy Verhofstadt heeft zoveel jaar de macht moeten ontberen, omdat hij zo principieel was.

Jarenlang heeft de VLD moedig liberale economische standpunten ingenomen. Dat doen, is ervoor pleiten dat burgers niet langer op de kap van elkaar leven. Om dat te verdedigen, is politieke moed nodig. Hoeveel heeft de VLD vroeger niet opgeofferd om dit niettemin uit te spreken? Het was echter een nuttig offer. De ideëen veranderen de politiek. De VLD zat helemaal niet op een hometrainer in de oppositie, net zomin als het VB op een hometrainer zit. Een partij die in de regering zit, moet het monopolie van de ideeën laten aan de oppositiepartijen, alhoewel ook die natuurlijk hun ideeën matigen met het uitzicht op de macht.

Oppositiepolitiek kan enkel maar geloofwaardig zijn, indien er een oprechte wil is om aan de macht deel te nemen. Van de partijpolitieke weg mag men dus geen wonderen verwachten. De uiteindelijke basis voor politieke verandering, ligt in het veranderen van de ideeën. En daar spelen oppositiepartijen uiteindelijk ook maar een beperkte rol in.

Toch is het niet enkel de corruptie van de regeringsdeelname die de VLD parten speelt. Wanneer men naar het buitenland kijkt, ziet men dat overal in de Westerse wereld liberale partijen het moeilijk hebben. De Tories in Engeland zijn na Thatcher opnieuw een gematigde – wij kunnen de welvaartstaat beter beheren dan Labour – partij geworden. In de VS lijkt de huidige Republikeinse partij de meest antiliberale, big government – partij te worden uit de Amerikaanse geschiedenis. In Nederland lijdt de VVD door regeringsdeelname aan intellectuele bloedarmoede. In Duitsland ligt de FDP nog steeds in de lappenmand na enkele populistische experimenten. En CDU-CSU zijn ook geen onverdeelde voorstanders van een liberaal beleid. In Frankrijk is Democratie Libérale van Alain Madelin opgenomen in de sukkelende coalitiepartij UMP. En dichterbij huis, ten slotte, is de MR onder Louis Michel een soort coalitie tussen sociaal-democraten, ethisch-conservatieven en francofonen geworden, voorzover ze ooit al liberaal zijn geweest.

Er is een grote kans dat het slechts een tijdelijke opstoot zal zijn van antiliberale ideeën, dat het slechts de reactie van het gewonde beest betreft. De globalisering heeft immers een enorme impact op de wereld. Handelsvolumes stijgen enorm, wat de kost van overheidsfalen nog veel groter maakt. Bovendien is er met het internet een enorme informatierevolutie aan de gang. Nationale televisiestations en een handvol kranten en opiniemakers hebben niet langer het monopolie over de informatie. Het moge duidelijk zijn dat uit die grote diversiteit aan ideeën de liberale ideeën de overhand zullen halen, omdat zij diegene zijn die de kracht van het individu verdedigen. ‘The Kingdom of Internet’ is een wereld vol zelfregulering, gebaseerd op individuen. En het zullen ook enkel zulke ideeën zijn, ideeën die het individu respecteren, die het internet zal voortbrengen.

6 comments:

Anonymous said...

Toch even opmerken dat het probleem van de liberale partijen volgens mij net omgekeerd ligt in het feit dat we NIET anti-liberaal zijn, dat steeds meer mensen wel degelijk op zoek zijn naar vrijheid en vooruitgang, maar die niet krijgen omdat de partijen zelf hun liberale woorden niet in liberale daden kunnen (of zelfs niet willen) omzetten.

Het feit dat leden en kiezers afhaken en dat "de basis" mort, komt er dus niet door een periode van anti-liberale gevoelens, wel integendeel. De oorzaak hiervan moet daarentegen gezocht worden bij de westerse partijen zelf die je in je voorbeelden hebt aangehaald: liberale partijen willen plots volkspartijen zijn, met populistische ideeën, als bewakers van de welvaartstaat. Er bestaat dus geen partijpolitieke versie meer van het liberalisme.

Mijns inziens is een opstoot van anti-liberale gevoelens dus alleen maar terug te vinden in de liberale partijen zelf, en niet bij de kiezer.
Vergeet in dat geval niet om vaak te herhalen dat de VLD momenteel niet erg liberaal bezig is. Het zou spijtig zijn dat het volk de VLD als liberaal zou beschouwen, dat de liberale ideologie an sich met de haar verkrachtende VLD zou worden vereenzelvigd en dat onze geliefde ideologie uiteindelijk hetzelfde tanende succes van de VLD zou moeten ervaren.

Pieter Cleppe said...

Inderdaad proberen vele liberale partijen, wellicht onder het succes van hun ideologie, breder te gaan, en een volkspartij te worden. Dat is zeer juist.

De oproep van Paul Degrauwe, dat de VLD niet meer moet proberen om een grote volkspartij te worden, maar integendeel een liberal ideeënpartij moet zijn, die dus economisch rechtser (oftewel liberaler) moet worden, steun ik volledig.

Het succes van de liberale ideologie moet de liberale partijen dus aanzetten om nog liberaler te worden!

Anonymous said...

Niets belet de VLD een volkspartij te worden, denk ik, maar dan moet het op een andere manier gebeuren: men moet aan de kiezers duidelijk maken wat liberalisme eigenlijk is - net zoals men dat in het verleden met de christen-democratie heeft gekund.

Dat houdt in dat clichés als "de rijken rijker en de armen armer" of "zakken vullen" en "opportunisme" door de liberale politici moeten kunnen worden weerlegd. Om zelf even clichés aan te halen: de fabrieksarbeider moet begrijpen dat ook hij stukken beter af is met het liberalisme, dan met de ABVV.

Jammer genoeg bereikt de VLD het niet met de huidige politiek die zij voert, integendeel, mijns inziens bevestigt ze zelfs clichés als "zakken vullen" door de huidige postjespakkerij op het federaal niveau.

Liberalisme verketteren en een soort liberale christen-democratie (links-liberalisme?) trachten na te streven leidt tot de huidige gevolgen. Liberalisme onophoudelijk uitleggen en aan het volk aanbieden is wel een oplossing - noem het gerust "sensibiliseren" (een beetje zoals LVSV, LVV en NovaCivitas reeds doen).

Laat ons hopen dat de komende congressen een oplossing brengen. Ik vrees echter dat de huidige top een rem zet op het liberalisme in de VLD.

Anonymous said...

Een volkspartij? Het probleem van zoiets is dat je dat enkel kan door grootste gemene veelvouden te zoeken en die in een programma te gieten.

De VLD wou een volkspartij worden en verbreden naar links. Maar een liberale partij is noch rechts, noch links. We zijn immers zeker rechts op economisch gebied en zeer progressief op ethisc gebied. Liberalen zijn niet links of rechts. De 'verbreding' heeft dat evenwicht vernietigd ten voordele van een economische verlinksing.

Wat heeft het voor zin om meer spieren te kweken als je je ruggegraat erdoor verliet?

Het probleem is echter, zoals willem zei, dat veel mensen niet weten waar wij voor staan. Om eerlijk te zijn denk ik dat OOK van heel wat VLD-coryfeeën. De reacties op de behoorlijk goede congrestekst spreken boekdelen. Toch chapeau dat we eindelijk eens tonen hoe het moet. De VLD heeft duidelijk nog altijd een liberale ruggegraat.

Maar laten we eerlijk zijn, die ruggegraat zal geen kans krijgen tenzij men drastisch van richting verandert. Nu moet men schade beperken en terug voor de core business van de VLD gaan. We hebben gigantische zaken bekomen op vlak van personen en familierecht en fiscaal gezien zijn de belangrijkste wijzigingen gebeurd in decennia. Maar op heel wat andere vlakken zijn idiote beslissingen genomen.

Als Machiavellist geloof ik dat een crisis enkel kan worden opgelost door de wetmatigheden van de crisis te gebruiken. Kortweg: gedaan met bang afwachten, zorgen dat we in de regering zitten, wollig zijn. Keihard in de tegenaanval, oppositiekuur, inhoudelijk absoluut de sterkste. Als we dat vanaf 2007 doen, dan kunnen we in 2012 er opnieuw staan met een nieuwe generatie Liberalen die het roer in een Liberale VLD kunnen overnemen.

Anonymous said...

Ik sluit mij volledig aan bij de
visie van willem. De huidige "liberalen" verkrachten het liberalisme, meer nog:de demo-
cratie!

Pieter Cleppe said...

Een echte brede grote liberale volkspartij van pakweg 35 procent is nu nog niet mogelijk. Hoe optimistisch ik ook wil zijn, en denk dat liberale ideeëngoed zeer sterk geworteld is in Vlaanderen, de beleidsconsequenties ervan worden toch nog maar moeizaam aanvaard. De basis om de nodige hervormingen te doen is wel sterk toegenomen. Vooral wanneer men ziet dat de socialisten eigenlijk het moreel gelijk zijn kwijtgespeeld. Niet dat ze het zelf al beseffen.

Het verspreiden van de liberale gedachte is echter de belangrijkste fundamental die nodig is, wil men zo'n partij krijgen, en wil men ook de andere partijen dan de VLD liberaler wil doen worden.

Met een mainstreampartij die zich liberaal noemt maar niets fundamenteels wil veranderen, zijn we niet veel, dan liever een iets kleinere, maar langzaam groeiende, echte liberale partij. De VLD moet zich terug naar deze positie pogen te herstellen.