Het liberale antwoord

De crisis over Brussel-Halle-Vilvoorde heeft de VLD geen goed gedaan. Onterecht wordt de schuld voor het niet-splitsen soms eenzijdig bij de VLD gelegd. De gehele Vlaamse politieke klasse heeft een verantwoordelijkheid hierin, wegens tactische fouten die voldoende zijn geanalyseerd, als er door separatisten al moet getreurd worden om de niet-splitsing.

Want zoals ik stelde in mijn vorige post (“waar het echt over gaat”), gaat de hele heisa rond BHV niet zozeer over BHV, maar wel over de Belgische confederatie tussen Vlamingen en Franstaligen. En in dat verband hebben de Franstaligen wellicht een pyrrhusoverwinning behaald.

Indien men mag verwachten dat een partij wint als ze in de oppositie zit, betekent dit dat de volgende regering in 2007 een tripartite wordt, en dan zal de PS de VLD niet meer kunnen bedreigen met uitsluiting uit de regering ten voordele van CD&V. De Franstaligen zullen dan wellicht inzien dat de enige manier om de communautaire druk te verminderen is om toe te geven dat BHV in een totaalpakket wordt behandeld, waarna een zesde staatshervorming kan volgen.

Algemeen wordt ook verwacht dat de Franstaligen zich soepeler zullen opstellen voor de komende sociaal-economische discussies. Ze zijn zich ervan bewust dat ze nu ook wel eens zullen moeten toegeven aan de Vlamingen. Bovendien rijpt in het zuiden van het land meer en meer de idee dat de Franstaligen de economische recepten van de Vlamingen toch eens zouden moeten overwegen, aangezien de Vlamingen het toch ook economisch beter doen. Dat was althans de mening van een Luikse prof van PS-signatuur. De VLD zou dit moeten uitbuiten door op haar komend congres niet zomaar voor de ‘fair tax’ te gaan, maar wel resoluut voor de ‘flat tax’, het symbool van een liberaal economisch model, een model als enig alternatief voor het huidige Belgische model, waarvan iedereen weet dat het er moet komen.

Dat de VLD het moeilijk heeft, zal wel aan bepaalde tactische fouten liggen van sommigen, maar is nog veel meer te wijten aan het feit dat de VLD in de regering zit. Macht corrumpeert de ideeën. Zij die daarom nu de liberale politici alle zonden van Israël toedichten, beseffen niet dat iedereen in dezelfde positie min of meer hetzelfde zou hebben gedaan. Kritiek geven op politici is belangrijk, maar de macht van het systeem mag men niet onderschatten. Principes vallen bijzonder moeilijk te handhaven eens men aan de macht komt. Guy Verhofstadt heeft zoveel jaar de macht moeten ontberen, omdat hij zo principieel was.

Jarenlang heeft de VLD moedig liberale economische standpunten ingenomen. Dat doen, is ervoor pleiten dat burgers niet langer op de kap van elkaar leven. Om dat te verdedigen, is politieke moed nodig. Hoeveel heeft de VLD vroeger niet opgeofferd om dit niettemin uit te spreken? Het was echter een nuttig offer. De ideëen veranderen de politiek. De VLD zat helemaal niet op een hometrainer in de oppositie, net zomin als het VB op een hometrainer zit. Een partij die in de regering zit, moet het monopolie van de ideeën laten aan de oppositiepartijen, alhoewel ook die natuurlijk hun ideeën matigen met het uitzicht op de macht.

Oppositiepolitiek kan enkel maar geloofwaardig zijn, indien er een oprechte wil is om aan de macht deel te nemen. Van de partijpolitieke weg mag men dus geen wonderen verwachten. De uiteindelijke basis voor politieke verandering, ligt in het veranderen van de ideeën. En daar spelen oppositiepartijen uiteindelijk ook maar een beperkte rol in.

Toch is het niet enkel de corruptie van de regeringsdeelname die de VLD parten speelt. Wanneer men naar het buitenland kijkt, ziet men dat overal in de Westerse wereld liberale partijen het moeilijk hebben. De Tories in Engeland zijn na Thatcher opnieuw een gematigde – wij kunnen de welvaartstaat beter beheren dan Labour – partij geworden. In de VS lijkt de huidige Republikeinse partij de meest antiliberale, big government – partij te worden uit de Amerikaanse geschiedenis. In Nederland lijdt de VVD door regeringsdeelname aan intellectuele bloedarmoede. In Duitsland ligt de FDP nog steeds in de lappenmand na enkele populistische experimenten. En CDU-CSU zijn ook geen onverdeelde voorstanders van een liberaal beleid. In Frankrijk is Democratie Libérale van Alain Madelin opgenomen in de sukkelende coalitiepartij UMP. En dichterbij huis, ten slotte, is de MR onder Louis Michel een soort coalitie tussen sociaal-democraten, ethisch-conservatieven en francofonen geworden, voorzover ze ooit al liberaal zijn geweest.

Er is een grote kans dat het slechts een tijdelijke opstoot zal zijn van antiliberale ideeën, dat het slechts de reactie van het gewonde beest betreft. De globalisering heeft immers een enorme impact op de wereld. Handelsvolumes stijgen enorm, wat de kost van overheidsfalen nog veel groter maakt. Bovendien is er met het internet een enorme informatierevolutie aan de gang. Nationale televisiestations en een handvol kranten en opiniemakers hebben niet langer het monopolie over de informatie. Het moge duidelijk zijn dat uit die grote diversiteit aan ideeën de liberale ideeën de overhand zullen halen, omdat zij diegene zijn die de kracht van het individu verdedigen. ‘The Kingdom of Internet’ is een wereld vol zelfregulering, gebaseerd op individuen. En het zullen ook enkel zulke ideeën zijn, ideeën die het individu respecteren, die het internet zal voortbrengen.